ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Ο ΜΥΘΟΣ ΔΙΑ  ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

 

 

ΕΡΕΥΝΑ – ΜΕΛΕΤΗ:

Α. Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ

 

 

 

1. ΟΙ ΗΠΕΙΡΟΙ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥΣ

 

Στατήρας Γόρτυνας,  221  π.Χ. με το κεφάλι του Δια και την Ευρώπη καθισμένη  πάνω στο μεταμορφωμένο σε ταύρο Δια

Σύμφωνα με τον Άνδρωνα τον Αλικαρνασσέα ο Ωκεανός είχε δυο γυναίκες την Πομφολύγη και την Παρθενόπη, από τις οποίες απόκτησε τέσσερις  κόρες, την Ασία, τη Λιβύη, την Ευρώπη και τη Θράκη απ΄όπου λένε ονομάστηκαν έτσι οι χώρες (Ήπειροι), πρβ: «‘Ανδρων δε ο Αλικαρνασσεύς Ωκεανός φημί γήμαι δυο γυναίκας, Πομφολύγην και Παρθενόπην, εξ ων τέσσαρας θυγατέρας γεννά της μεν Ασίαν και Λιβύην, θάτερας δε Ευρώπην και θράκην, αφ ων λέγει και κληθήναι τα χώρας. (ANDRWN GEOGRAFIA, αποσπάσματα, Tzetze Lyc.894)

Επί εποχής Ανδρωνα οι Ήπειροι ήσαν 4, οι εξής: η Ασία (= Μ. Ασία, Φοινίκη κ.τ.λ. = η ανατολή), η Λιβύη (= σήμερα η Αφρική = ο νότος), η  Θράκη (= ο βορράς) και η Ευρώπη ( = η  Ιταλία, Σικελία κ.α. = η δύση).

Σήμερα οι ήπειροι είναι 5: η Ασία, η Αφρική, η Ευρώπη, η Αυστραλία και η Ωκεανία. 

Ειδικότερα για την ονομασία της Ευρώπης υπάρχει και άλλη εκδοχή, άλλος μύθος για την ονομασία της. Σύμφωνα με αυτό το μυθο το όνομα της Ηείρου Ευρώπης προέρχεται από την πριγκίπισσα Ευρώπη, την κόρη Αγήνορα και Τηλεφάσας, που όμως ο Ηρόδοτος το αμφισβητεί, πρβ: «Όσον για την Ευρώπη (την ήπειρο), κανείς δεν ξέρει, αν τελικά περιβάλλεται από θάλασσα ούτε από πού πήρε το όνομά της ούτε ποιος της το έδωσε, εκτός αν δεχτούμε ότι ξεκίνησε από την Ευρώπη, την Τύρια γυναίκα, και επομένως παλιότερα ήταν ανώνυμη, όπως και οι άλλες (ήπειροι). Αυτό είναι απίθανο, γιατί η Ευρώπη (η κοπέλα) ήταν από την Ασία και δεν επισκέφτηκε ποτέ τη γη που ονομάζουμε τώρα Ευρώπη, αλλά ταξίδεψε μόνο από τη Φοινίκη στην Κρήτη και από εκεί στη Λυκία»… (Ηρόδοτος Δ, 45).

 

2. Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

 

Α. Η απαγωγή της Ευρώπης από τη Φοινίκη

 

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία η Ευρώπη ήταν κόρη του Αγήνορα και της Τηλεφάσας, ηγεμόνων της Φοινίκης, η οποία, όταν μεγάλωσε, μια μέρα πήγε στα λιβάδια κοντά στην παραλία προκειμένου να παίξει με τις φίλες της και να μαζέψει λουλούδια. Εκεί συνάντησε το θεό Δία, ο οποίος μόλις την είδε τον χτύπησε ο Έρωτας.  Σκεφτόμενος τι να κάνει, για να την πλησιάσει, πήρε τη μορφή ταύρου κι έπαιζε μαζί της. Ήταν πάρα πολύ όμορφος, γιατί ήταν κατάλευκος, με ωραία στριφογυριστά κέρατα και ήμερο βλέμμα. Πηδούσε λοιπόν κι αυτός στην ακρογιαλιά και μούγκριζε τόσο γλυκά, που η Ευρώπη τόλμησε ν’ ανέβει πάνω του. Μόλις έγινε αυτό, ο Δίας όρμησε προς τη θάλασσα με κείνη στην πλάτη του, έπεσε μέσα και κολυμπούσε. Αυτή τότε τρομοκρατήθηκε πολύ, με το αριστερό χέρι κρατιόταν από το κέρατο, για να μη πέσει και με το άλλο κρατούσε το πέπλο της που ανέμιζε. Η Θάλασσα έμεινε αμέσως ακυμάτιστη, ηρέμησε κι έγινε λάδι, ενώ Έρωτες πετούσαν δίπλα, λίγο πάνω από τη θάλασσα, τραγουδούσαν τον υμέναιο, και οι Νηρηίδες βγήκαν στην επιφάνεια και πήγαιναν δίπλα-δίπλα, καβάλα στα δελφίνια, χειροκροτώντας, ημίγυμνες στα περισσότερα μέλη του σώματός τους. Το γένος των Τριτώνων επίσης και όποιο άλλο θαλάσσιο πλάσμα δεν προκαλεί φόβο στο μάτι χόρευε γύρω από την κοπέλα.  Το αποκορύφωμα ήταν πως δυο Τρίτωνες μετέφεραν την Αφροδίτη ξαπλωμένη σε κοχύλι να ραίνει τη νύφη με κάθε λογής άνθη. Όλα τούτα γίνονταν από τη Φοινίκη μέχρι την Κρήτη. Όταν όμως επιβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο Δικταίο άντρο, κατακόκκινη και με το βλέμμα χαμηλωμένο γιατί είχε πια καταλάβει που πήγαινε. Στη συνέχεια ο Δίας  ξενάγησε την Ευρώπη σε όλη την Κρήτη και μάλιστα ερωτική συνεύρεση είχαν και πάλι  κάτω από ένα πλάτανο κοντά στην πόλη Γόρτυνα, που από τότε έμεινε αειθαλής.

 

Σημειώνεται ότι:

Α) Ο Όμηρος (Ιλιάδα Ξ 310 – 322) αναφέρει ότι  η Ευρώπη, η μάνα του Μίνωα,  ήταν κόρη του Φοίνικα: «μηδέ του κοσμολόητου Φοίνικα την κόρη ως αγαπούσα, που το Ραδάμανθυ μου γέννησε και τον ισόθεο Μίνω» (Ιλιάδα Ξ 310 – 322) και οι άλλοι αρχαίοι συγγραφείς  του βασιλιά της Τύρου Αγήνορα. Αυτό, προφανώς, επειδή ο Αγήνορας ήταν Φοινικικής καταγωγής.

Β} Σύμφωνα με τον Ησύχιο (Αθην. ΧV σελ. 678) Ευρώπη σημαίνει «η ευρύωπος», η γυναίκα με μεγάλα (ευρείες) μάτια ( «όπες», από το οπή >  όπ-μα >  όμμα > μάτι), πρβλ και Θελξιώπη, βο-ώπις, Γλαυκ-ώπης ( = με μάτια ως της γλαύκας), Εύρωπος (= αρχαία πόλη), μυ-ωπία, ευρ-ώτας (με μεγάλα αυτιά = τα ώτα),  παρθενωπή ή Παρθενόπη (κόρη του ωκεανού και μητέρα των ηπείρων, κατά τον Δ. Αλικαρνασέα), στενωποί  κ.α.

 

Β. Τα παιδιά του Δία και Ευρώπης: Μίνωας, Ραδάμανθυς και Σαρπηδόνας

 

Στατήρας Γόρτυνας, 320-270 π.Χ., με την Ευρώπη στο πλάτανο  και το  μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία

Σύμφωνα με το Λουκιανό, η πρώτη ερωτική ένωση του Δία και της Ευρώπης έγινε στο Δικταίο Άντρο, στο σπήλαιο όπου είχε γεννηθεί και μεγαλώσει ο Δίας, πρβ: «επεί δε επέβη τη νήσω (Κρήτη) ο μεν ταύρος ουκέτι εφαίνετο, επιλαβόμενος δε της χειρός o Ζεύς απήγε την Ευρώπην εις το Δικταίον άντρον ερυθριώσαν και κάτω ορώσαν…», (Λουκιανός Σαμωσατέας, Ενάλιοι Διάλογοι, 15, 4). Σύμφωνα με το Θεόφραστο ερωτική συνάντηση του Δία και της Ευρώπης  έγινε και στη σκιά ενός πλατάνου στη Γόρτυνα, που από τότε παρέμεινε αειθαλής, κάτι που αποτυπώνεται στα νομίσματά της πόλης αυτής, πρβ: «εν Κρήτη δε λέγεται πλάτανόν τινα είναι εν τη Γορτυναία προς πηγή τινί η ου φυλλοβολεί. μυθολογούσι δε ως υπό ταύτη εμίγη της Ευρώπη ο Ζευς». (Θεόφραστος, Ιστορία Φυτών, 9,5).   

Παιδιά του Δία και της Ευρώπης ήταν ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδόνας. Ο Όμηρος  (Ιλιάδα Ξ 310 – 320 κ.α.) αναφέρει ότι ο Δίας και η Ευρώπη απόχτησαν δυο παιδιά, το Μίνωα και το Ραδάμανθυ, τα οποία ανακηρύχθηκαν ισόθεοι, πρβ: Ουδ’ ότε Φοίνικος κούρης τηλεκλειτοίο η τεκε μοι Μίνων τε και αντίθεον Ραδάμανθυν (Ιλιάδα Ξ 321-322). Επίσης ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Σαρπηδόνας ήταν ετεροθαλής αδελφός του Μίνωα και του Ραδάμανθυ. Γιος του Δία και της Χίμαιρας.

 

Γ. Ο Μίνωας γίνεται βασιλιάς της Κρήτης

 

Όταν ο Δίας εγκατέλειψε την Ευρώπη και πήγε στον Όλυμπο προκειμένου να γίνει βασιλιάς θνητών και αθανάτων, ο βασιλιάς της Κρήτης Αστέριος, επειδή δεν είχε γιο για να αφήσει στο θρόνο, όταν θα πέθαινε, υιοθέτησε τους γιους της Ευρώπης. Όταν πέθανε ο Αστέριος ο Μίνωας τον αντικατέστησε στη βασιλεία και όταν πέθανε η Ευρώπη, οι Έλληνες προς χάρη και σε ανάμνησή της ονόμασαν με το όνομά της την ήπειρο Ευρώπη.

 

 Δ. Το οικογενειακό δέντρο του Μίνωα

 

Ο Απολλόδωρος, σχετικά με το οικογενειακό δέντρο του Δία και της Ευρώπης, αναφέρει τα εξής: Ο Έπαφος και η Μέμφις, η κόρη του Νείλου, γέννησαν τη Λιβύη, που εξ αυτής ονομάστηκε έτσι η χώρα (Λιβύη = παλιά η Αφρική). Από τη Λιβύη και τον Ποσειδώνα γεννήθηκαν δυο δίδυμοι, ο Αγήνωρας και ο Βήλος.  Ο Βήλος κατοίκησε στη Λιβύη (= η Αφρική), στην Αίγυπτο και στην Αραβία και με την Αγχινόη, θυγατέρα του Νείλου, γέννησαν δίδυμα, τον Αίγυπτο και το Δαναό,  που ο μεν πρώτος έκανε 50 γιους και ο δεύτερος 50 θυγατέρες. Γέννησαν ακόμη και τον Κηφέα και Φινεα.  Ο Αίγυπτος κατέστρεψε τη Μελαμπόδων χώρα και την ονόμασε Αίγυπτο.  Ο Δαναός, αφού πέτυχε  να πάρει την εξουσία, με τη συμβουλή της Θεάς Αθηνάς κατασκεύασε πρώτος πλοίο («ναυς») και μαζί με τις κόρες του ήρθαν στη  Ρόδο και στο Αργος. Στο Αργος του παρέδωσε τη βασιλεία ο τότε βασιλιάς Γελάνωρ και από αυτό μετά  οι κάτοικοι του Αργους ονομάστηκαν Δαναοί.  Ο Αγήνωρας πήγε στη Φοινίκη, όπου έγινε γενάρχης. Με την Τηλέφασα έκανε τέσσερα παιδιά, την Ευρώπη, τον Κάδμο (που ίδρυσε τη Θήβα, αλλά και οι απόγονοί του κατοίκησαν στη Θράκη κ.α.), το Φοίνικα και τον Κίλικα. Μερικοί λένε ότι η Ευρώπη δεν ήταν κόρη του Αγήνορα, αλλά του Φοίνικα και η οποία αγαπήθηκε από το Δία και αυτός από την ομορφιά της ταύρος γενόμενος («ταύρος χειροήθης γενόμενος») την μετέφερε στην Κρήτη όπου γέννησε το Μίνωα, το Ραδάμανθυ και το Σαρπηδόνα. Για το Σαρπηδόνα άλλοι λένε ότι ήταν γιος του Δία και της Λαοδάμειας. Ακολούθως ο βασιλιάς της Κρήτης Αστέριος, επειδή δεν είχε γιο, υιοθέτησε τα παιδιά της Ευρώπης και ο Μίνωας στη συνέχεια τον αντικατέστησε στη βασιλεία.

 

Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΛΟΥΚΙΑΝΟ

 

ΖΕΦΥΡΟΣ:  Ποτέ δεν είδα τόσο μεγαλόπρεπη πομπή στη θάλασσα, αφ’ ότου υπάρχω και πνέω. Εσύ δεν την είδες Νότε;

ΝΟΤΟΣ: Ποια πομπή εννοείς, Ζέφυρε; Και ποιοι έπαιρναν μέρος;

ΖΕΦΥΡΟΣ: Έχασες το πιο ευχάριστο θέαμα, που παρόμοιό του δε θα δεις ποτέ ξανά.

ΝΟΤΟΣ: Είχα δουλειά στην Ερυθρά θάλασσα και φύσηξα επίσης σε κάποια περιοχή της Ινδίας, στα παράλια της χώρας. Δεν έχω λοιπόν ιδέα για τι πράγμα μου μιλάς.

ΖΕΦΥΡΟΣ: Πες μου, ξέρεις τον Αγήνορα από τη Σιδώνα;

ΝΟΤΟΣ: Ναι, τον πατέρα της Ευρώπης. Και λοιπόν;

ΖΕΦΥΡΟΣ: Γι αυτή την κοπέλα θα σου διηγηθώ.

ΝΟΤΟΣ: Μήπως ο Δίας είναι ερωτευμένος μαζί της εδώ και καιρό; Τούτο το ξέρω από παλιά.

Δίδραχμο Γόρτυνας, 200 π.Χ., με κεφαλή Δία και το Δία μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία απάγει την Ευρώπη στην Κρήτη.

ΖΕΦΥΡΟΣ: Για τον έρωτα μπορεί να ξέρεις, άκου όμως τι έγινε στη συνέχεια. Η Ευρώπη παίζοντας κατέβηκε προς την ακτή μαζί με τις φιλενάδες της. Τότε ο Δίας πήρε τη μορφή ταύρου κι έπαιζε μαζί τους, πάρα πολύ όμορφος, γιατί ήταν κατάλευκος, με ωραία στριφογυριστά κέρατα και ήμερο βλέμμα. Πηδούσε λοιπόν κι αυτός στην ακρογιαλιά και μούγκριζε τόσο γλυκά, που η Ευρώπη τόλμησε ν’ ανέβει πάνω του. Μόλις έγινε αυτό, ο Δίας όρμησε προς τη θάλασσα με κείνη στην πλάτη του, έπεσε μέσα και κολυμπούσε. Αυτή τότε τρομοκρατήθηκε πολύ, με το αριστερό χέρι κρατιόταν από το κέρατο για να μη πέσει και με το άλλο κρατούσε το πέπλο της που ανέμιζε.

ΝΟΤΟΣ: Ευχάριστο το θέαμα που είδες, Ζέφυρε, και ερωτικό’ το Δία να κολυμπά και να μεταφέρει την αγαπημένη του!

 ΖΕΦΥΡΟΣ: Κι όμως ό,τι ακολούθησε ήταν πολύ πιο ευχάριστο, Νότε. Η Θάλασσα έμεινε αμέσως ακυμάτιστη, ηρέμησε κι έγινε λάδι. Όλοι εμείς κάναμε ησυχία και τους ακολουθούσαμε, απλοί θεατές των συμβάντων, ενώ Έρωτες πετούσαν δίπλα, λίγο πάνω από τη θάλασσα, ώστε να χαϊδεύουν πότε-πότε με την άκρη του ποδιού τους το νερό, και κρατώντας αναμμένες δάδες, τραγουδούσαν τον υμέναιο, και οι Νηρηίδες βγήκαν στην επιφάνεια και πήγαιναν δίπλα-δίπλα, καβάλα στα δελφίνια, χειροκροτώντας, ημίγυμνες στα περισσότερα μέλη του σώματός τους. Το γένος των Τριτώνων επίσης και όποιο άλλο θαλάσσιο πλάσμα δεν προκαλεί φόβο στο μάτι χόρευε γύρω από την κοπέλα. Ο Ποσειδώνας εξάλλου ανέβηκε σε άρμα με την Αμφιτρίτη (τη γυναίκα του) πλάι του κι άνοιγε χαρούμενος δρόμο για τον αδελφό του που κολυμπούσε. Το αποκορύφωμα ήταν πως δυο Τρίτωνες μετέφεραν την Αφροδίτη ξαπλωμένη σε κοχύλι να ραίνει τη νύφη με κάθε λογής άνθη. Όλα τούτα γίνονταν από τη Φοινίκη μέχρι την Κρήτη. Όταν όμως επιβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο Δικταίο άντρο, κατακόκκινη και με το βλέμμα χαμηλωμένο γιατί είχε πια καταλάβει που πήγαινε. Τότε εμείς πέσαμε ο καθένας στο πέλαγος προς διαφορετικές κατευθύνσεις και βυθιστήκαμε στα κύματα.

ΝΟΤΟΣ: Τυχερέ Ζέφυρε, τι όμορφο θέαμα είδες! Αντίθετα εγώ είδα μόνο γύπες, ελέφαντες και μαύρους ανθρώπους.  (Λουκιανός, «Ενάλιοι διάλογοι» μετάφραση εκδόσεων «Κάκτος»)

 

 

Rembrant: Η απαγωγή της Ευρώπης, 1632

 

Ο ΤΑΛΩΣ, Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ  ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ, ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

 

Νόμισμα Κνωσού, 2ος αι. π.Χ., με το Δία υπό μορφή ταύρου να απάγει την Ευρώπη, τη Μάνα του Μίνωα, από τη μια όψη και από την άλλη διάγραμμα διαδρόμων του Λαβύρινθου

Ο Τάλως, σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, ήταν  ένας φτερωτός άνθρωπος, κάτι ως οι άγγελοι στη Χριστιανική θρησκεία , με γιγάντιο χάλκινο σώμα,  που κατασκεύασε ο θεός Ήφαιστος και τον χάρισε στο βασιλιά Μίνωα , για να φυλάει την Κρήτη. Είχε μια φλέβα από την κεφαλή μέχρι τη φτέρνα του, όπου υπήρχε ένα καρφί και την έφραζε και μέσα της έρεε το ιχώρ, ένα υγρό που τον καθιστούσε αθάνατο, επειδή είχε τη δυνατότητα να αναζωογονεί το σώμα του. Γύριζε τις ακτές του νησιού τρεις φορές τη μέρα και  έδιωχνε τα εχθρικά καράβια πετώντας τους πέτρες. Αν οι εχθροί είχαν ήδη αποβιβαστεί, τους έκαιγε με την ανάσα του ή πυράκτωνε το χάλκινο σώμα του, τους αγκάλιαζε σφιχτά πάνω του κι έτσι τους έκαιγε. Το τέλος του Τάλω ήρθε όταν συναντήθηκε με τους Αργοναύτες στο Δικταίο όρμο (= σημερινός κόλπος Μεραμβέλου) που γύριζαν από την Κολχίδα. Θέλοντας να δέσουν οι Αργοναύτες στο νησί αντιμετώπισαν τον γίγαντα που τους κρατούσε σε απόσταση. Τότε η Μήδεια, που ταξίδευε μαζί τους, μάγεψε με τα λόγια της τον Τάλω, υποσχόμενή του αθανασία, κι έτσι μπόρεσε ο Ιάσονας να του αφαιρέσει το καρφί στη φτέρνα του που έκλεινε τη μια και μοναδική φλέβα που διέτρεχε όλο το κορμί του και περιείχε ιχώρα, θανατώνοντάς τον. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι τον σκότωσε ο πατέρας του Φιλοκτήτη Ποίας, χτυπώντας τον με βέλος στο ίδιο μοναδικό αδύνατο σημείο του, πρβ: “εντεύθεν αναχθέντες κωλύονται Κρήτῃ προσίσχειν υπο Τάλω. τούτον οι μεν του χαλκού γένους είναι λέγουσιν, οι δε υπό Ηφαίστου Μίνωι δοθήναι· ος ην χαλκούς ανήρ, οι δε ταύρον αυτόν λέγουσιν. είχε δε φλέβα μιαν από αυχένος κατατείνουσαν άχρι σφυρών· κατά δε το τέρμα της φλεβός ήλος διήρειστο χαλκούς. ούτος ο Τάλως τρις εκάστης ημέρας την νήσον περιτροχάζων ετήρει· διο και τότε την Αργώ προσπλέουσαν θεωρών τοις λίθοις έβαλλεν. εξαπατηθείς δε υπό Μηδείας απέθανεν, ως μεν ένιοι λέγουσι, δια φαρμάκων αυτώ μανίαν Μηδείας εμβαλούσης, ως δε τινες, υποσχομένης ποιήσειν αθάνατον και τον ήλον εξελούσης, εκρυέντος του παντός ιχώρος αυτόν αποθανε’ιν.”  (Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 1,9)

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα (Μίνως) ο ταλως ήταν υπαρκτό πρόσωπο, όπως και ο Ραδάμανθυς, πρβ:  «Ο Μίνωας χρησιμοποιούσε τον (Ραδάμανθυ) ως φύλακα των νόμων στην πόλη, ενώ στην υπόλοιπη Κρήτη τον Τάλω. Ο Τάλως λοιπόν επισκεπτόταν τρεις φορές τον χρόνο τα χωριά, επιβλέποντας την τήρηση των νόμων σε αυτά, έχοντας γραμμένους τους νόμους σε χάλκινους πίνακες, απ΄ όπου πήρε την ονομασία χάλκινος…. (Πλάτων, «Μίνως», 318 – 320)

Σύμφωνα με τον Απολλώνιο  Ρόδιο (Αργοναυτικά 4, 1644) ο Τάλως ήταν ο τελευταίος επιζών του χάλκινου γένους των ανθρώπων και δώρο του Θεού Δία στην πριγκίπισσα Ευρώπη, η οποία μετά τον χάρισε στο γιο της Μίνωα και τον οποίο δολοφονησαν με τον τρόπο που είδαμε πιο πριν οι Αργοναύτες στον κλειστό όρμο της Δίκτης στην Κρήτη πρβ: «Από εκεί επρόκειτο να περάσουμε στην Κρήτη, που πλέει στη θάλασσα πιο ψηλότερα από τ’ άλλα νησιά, ο χάλκινος Τάλως, πετώντας πέτρες πάνω από τον τραχύ βράχο, τους εμπόδιζε να δέσουν τα σκοινιά του πλοίου στην ξηρά, όταν έφταναν στον κλειστό όρο της Δίκτης. («…είργε χθονί πείσματ’ ανάψαι Δικταίην όρμοιο κατερχόμενους επιωγήν..» = ο σημερινός «Κόλπος Μεραμπέλλου).  Ανήκε στο χάλκινο γένος των ανθρώπων που γεννήθηκαν από τις μελιές, ο τελευταίος επιζών από εκείνους τους ημίθεους, και τον είχε δώσει στην Ευρώπη ο γιος του Κρόνου, για να φυλάει το νησί και με τα χάλκινά  πόδια του είχε γυρίσει τρεις φορές την Κρήτη. Το σώμα του ολόκληρο και τα μέλη του ήταν φτιαγμένα από άθραυστο χαλκό, αλλά κοντά στους αστραγάλους, στον τένοντα, είχε μια φλέβα γεμάτη αίμα, κι αυτήν, με τα όρια ζωής και θανάτου, την περιέλαβε λεπτός υμένας…..(Αργοναυτικά Δ, 1638 – 1670)

Κατ’ άλλους όταν ο Δίας εγκατέλειψε την Ευρώπη για τον Όλυμπο, της έκανε τρία δώρα, το φτερωτό (άγγελο) φύλακα Τάλω, για να την προστατεύει, μια φαρέτρα με βέλη, που πετύχαιναν πάντα το στόχο τους και μια σκύλα με το όνομα Λαίλαπα, πιστό της φύλακα, αλλά και που κανένα θήραμα δεν της ξέφευγε.

 

 

 

 

 

3. Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΙΝΩΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

 

Ο ΜΙΝΩΑΣ ΗΤΑΝ ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΑΣΤΕΡΙΟΥ ΚΛΠ

 

Η απαγωγή της Ευρώπης, όπως θα δούμε πιο κάτω, είναι πραγματικό γεγονός, όπως πραγματικά πρόσωπα είναι και ο Μίνωας, ο Κάδμος κλπ. Το μόνο που δεν είναι αληθές είναι ότι την απαγωγή της Ευρώπης την έκανε ο Δίας μεταμορφωμένος σε ταύρο, αλλά ο βασιλιάς των Δωριέων της Κρήτης Αστέριος. Ο λόγος για τον οποίο ειπώθηκε ότι την απαγωγή την έκανε ο Δίας  ήταν άλλος για τους Έλληνες και άλλος για τους Φοίνικες.

Για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους οι Φοίνικες στην Ελλάδα ισχυρίζονταν ότι ο Κάδμος, ο γιος του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα και αδελφός της Ευρώπης, ήρθε στην Ελλάδα με στρατό ψάχνοντας για την Ευρώπη και επειδή δεν την βρήκε, από ντροπή δεν ξαναγύρισε πίσω και απλά έκτισε τη Θήβα της Βοιωτίας.

Ο Διόδωρος Σικελιώτης, σχετικά με το Μίνωα και την Ευρώπη κλπ, αναφέρει ότι ο Μίνωας ήταν γιος του Δίας και της Ευρώπης και υιοθετημένος γιος του βασιλιά των Δωριέων της Κρήτης Αστεριου, που ήταν γιος του Δώρου του Έλληνα κλπ, πρβ: «Ο Τέκταμος του Δώρου, του γιου του Έλληνα που ήταν γιος του Δευκαλίωνα, κατέπλευσε στην Κρήτη μαζί με Αιολείς (= η Θεσσαλία) και Πελασγούς κι έγινε βασιλιάς του νησιού, παντρεύτηκε την κόρη του Κρηθέα κι απόκτησε τον Αστέριο. Όταν, λοιπόν, ήταν αυτός βασιλιάς στην Κρήτη, ο Δίας, όπως λένε, άρπαξε την Ευρώπη από τη Φοινίκη, την έφερε στην Κρήτη, πάνω στη ράχη ενός ταύρου και σμίγοντας μαζί της απόκτησε τρεις γιους, τον Μίνωα, τον Ροδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα. Μετά από αυτό, παντρεύτηκε την Ευρώπη ο Αστέριος, ο βασιλιάς της Κρήτης’ καθώς αυτός δεν είχε παιδιά, υιοθέτησε τους γιους του Δία και τους έκανε διαδόχους της βασιλείας του. Από αυτούς ο Ροδάμανθυς έδωσε στους Κρήτες νόμους, ο Μίνωας διαδέχτηκε στο θρόνο τον Αστέριο, παντρεύτηκε την Ιτώνη, την κόρη του Λυκτία και γέννησε τον Λύκαστο, ο οποίος τον διαδέχτηκε στον Θρόνο. Ο Λύκαστος παντρεύτηκε την Ίδη, την κόρη του Κορυβάντα και γέννησε το Μίνωα τον δεύτερο, τον οποίο μερικοί αναφέρουν ως γιο του Δία. Αυτός, πρώτος από τους Έλληνες, συνέστησε αξιόλογη ναυτική δύναμη και έγινε θαλασσοκράτορας. Παντρεύτηκε την Πασιφάη, την κόρη του Ήλιου, και γέννησε τον Δευκαλίωνα, τον Κατρέα, τον Ανδρόγεω και την Αριάδνη, αλλά απέκτησε και πολλά νόθα παιδιά»….  (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 4, 60)

Αντίθετα ο Αριανός, ο Διόδωρος, ο Στράβωνα κ.α. αναφέρουν ότι στην πραγματικότητα ο Μίνωας, όπως και άλλοι αρχαίοι νομοθέτες: Λυκούργος, Μνευης κ.α. προσποιούνταν ότι ήσαν γιοι του Θεού ή έλεγαν ότι οι νόμους τους πάρθηκαν κατευθείαν από το θεό, έτσι ώστε να είναι θείες επιταγές ή επειδή οι νόμοι του Μίνωα ήταν τόσο σημαντικοί, που γεννήθηκε στην ιδέα των Κρητών ότι τους εμπνεύστηκε από το Δία ή του τις έδινε (ο πατέρας του) ο Δίας, πρβ

« Ο Αλέξανδρος ακόμη κι όταν έλεγε ότι είναι γιος θεού, δεν μου φαίνεται τεράστιο το σφάλμα του, μπορεί να ήταν και πονηριά, για να γίνεται πιο σεβαστός από τους υπηκόους τους. Εξάλλου δεν νομίζω ότι ήταν κατώτερος βασιλιάς από το Μίνωα, το Ραδάμανθυ και τον Αιακό, που οι άνθρωποι δεν τους θεώρησαν αλαζόνες, όταν ισχυρίστηκαν ότι είναι γιοι του Δία» (Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις 2 29)

 Τώρα πρέπει να μιλήσουμε για τους νομοθέτες της Αιγύπτου. Πρώτος, λένε, που έπεισε το λαό να χρησιμοποιεί γραπτούς νόμους ήταν ο Μνεύης. Αυτός λοιπόν προσποιήθηκε πως του έδωσε τους νόμους ο Ερμής, με τη διαβεβαίωση πως θα φέρουν μεγάλα καλά στη ζωή των ανθρώπων, όπως ακριβώς έκανε, λένε, στους Έλληνες ο Μίνωας στην Κρήτη και ο Λυκούργος στους Λακεδαιμονίους, που ο ένας είπε ότι πήρε τους νόμους από το Δία και ο άλλος από τον Απόλλωνα. Τούτο το είδος της επινόησης παραδίδεται ότι χρησιμοποιήθηκε και σε πολλούς άλλους λαούς και στάθηκε αίτιο πολλών αγαθών σε όσους το πίστεψαν…..». (Διόδωρος Σικελιώτης, Βίβλος Α, 94)

«ο Μίνωας και κάθε ένατο χρόνο, καθώς φαίνεται, ανέβαινε στη σπηλιά του Δία και έμενε εκεί. Επέστρεφε με γραπτές διατάξεις που έλεγε πως είναι προσταγές του Δία. Γι αυτό και ο ποιητής (ο Όμηρος) λέει: Εδώ βασίλευε ο Μίνωας που μιλούσε με το μέγα Δία κάθε εννιά χρόνια....» (Στράβων «Γεωγραφικά» Ι’, C 476 – 477).

 «Έφυγε τότε (ο Λυκούργος) για την Κρήτη.  Εκεί ήρθε και πλησίασε το Θάλητα , ένα μελοποιό και νομοθέτη. Έμαθε από αυτόν τον τρόπο που ο Ραδάμανθυς  πρώτα και αργότερα ο Μίνωας έφερναν τους νόμους τους, τάχα από το Δία προς τους ανθρώπους...» (Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C 481 - 483, 17 – 20)

<< Ο ίδιος (ο Μίνωας) θέσπισε και αρκετούς νόμους για τους Κρήτες, προσποιούμενος ότι τους έλαβε από τον πατέρα του το Δία …..  Από τη μεγάλη του δικαιοσύνη βγήκε ο μύθος ότι τον έκαναν δικαστή στον Άδη, όπου ξεχωρίζει τους ευσεβείς από τους πονηρούς……..>>  (Διόδωρος Σικελιώτης, Βίβλος 5, 78 και 79) 

 

Σύμφωνα με το Πάριο Χρονικό, το Διόδωρος Σικελιώτη (βίβλος 4, 60 ), τον Πλούταρχο (Θησεύς),  τον Πλάτωνα (Μίνως) κ.,α.,  με το όνομα Μίνωας δυο βασιλιάδες,  ο Μίνωας ο πρώτος  και ο Μίνωας δεύτερος. Ο Μίνωας Α’ βασίλευε στην Κνωσό το  έτος 1450 π.Χ. και είναι εκείνος που ανακάλυψε το σίδηρο. Ο Μίνωας Β’ ήταν που έλεγε ότι ήταν γιος του Δία και  βασίλευε το  έτος 1031 πριν από το Διόγνητο = 1294 π.Χ., ίδια εποχή που βασίλευε στην Αθήνα ο Αιγέας, επί βασιλείας του οποίου είχε πάει στην Κρήτη εξόριστος ο Δαίδαλος, αλλά και ο Θησέας, για να σκοτώσει το Μινώταυρο. Ο Μινώταυρος στην πραγματικότητα ήταν ένας αιμοβόρος στρατηγός του Μίνωα Β’, ο οποίος πιο πριν είχε καταλάβει την Αθήνα και είχε πάρει μαζί του νέους και νέες για καταναγκαστικά έργα, επειδή κάποιοι Αθηναίοι (οι πολιτικοί αντίπαλοι του Αιγέα) για λόγους προβοκάτσιας είχαν  δολοφονήσει στα Παναθήναια το γιο του Μίνωα, τον Ανδρόγεω.

 

ΤΙ ΛΕΝΕ Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΙΟΙ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ

 

Ο Ηρόδοτος και σύμφωνα με όσα του είπαν λέει οι λόγιοι των Περσών και οι κάτοικοι της πόλης Πραισός της Κρήτης, αλλά και σύμφωνα με όσα ο ίδιος υπολογίζει (βλέπε συνδυαστικά: Ηρόδοτος Α, 2 – 5, Α 57 – 58,  Α, 172 – 173, Ζ 169 – 171,  Δ, 45, Γ 122), σχετικά με τους Κρητες, το Μίνωα και την αρπαγή της Ευρώπης, αναφέρει τα εξής:

Α) Η αρπαγή της πριγκίπισσας Ευρώπης δεν έγινε από το Δία, αλλά «από κάποιους Έλληνες, οι οποίοι πάτησαν πόδι στην Τύρο της Φοινίκης και άρπαξαν τη θυγατέρα του βασιλιά την Ευρώπη. Μπορεί να ήταν Κρήτες».

Ο Ηρόδοτος δεν κατονομάζει τους Έλληνες Κρητικούς που έκλεψαν την Ευρώπη, όμως υπονοεί το βασιλιά των Δωριέων της Κρήτης Αστέριο, ο οποίος ήταν γιος του Τέκταμου και εκείνος γιος του Δώρου του Έλληνα, όπως προκύπτει από τους άλλους αρχαίους συγγραφείς: Διόδωρο, Στράβωνα κλπ, αφού κατ’ αυτούς ο Αστέριος ήταν αυτό που υιοθέτησε τους γιους του Δία και της Ευρώπης Μίνωα, Ραδάμανθυ και Σαρπηδόνα.

Β) Η απαγωγή της Ευρώπης ήταν μια από τις αιτίες που έγινε ο τρωικός πόλεμος. Πιο σωστά η έχθρα μεταξύ Ελλήνων  και βαρβάρων (Τρώων, Φοινίκων κλπ) ξεκίνησε από τις αρπαγές γυναικών εκατέρωθεν, μόνο που οι Έλληνες  έδωσαν πολύ σημασία σ’ αυτές τις αρπαγές και κυρίως της Ελένης και ως εξ αυτού καταστρέψανε την Τροία, ενώ δεν έπρεπε, γιατί οι γυναίκες αυτές το ήθελαν.   Πρώτα έγινε η αρπαγή της Ελληνίδας Ιώ από τους Φοίνικες, μετά η αρπαγή της Ευρώπης από τη Φοινίκη, της μάνας του Μίνωα,  από τους Έλληνες Κρήτες, μετά η αρπαγή της Μήδεια των Κόλχων από τους Έλληνες , μετά η αρπαγή της Ελληνίδα Σπαρτιάτισσας Ελένη από τους Τρώες κλπ Τα έθνη που κατοικούν στην Ασία  (Τρώες, Κάρες, Φοίνικες, Πέρσες κ.α.), οι Πέρσες τα θεωρούν δικά τους, ενώ την Ευρώπη και τους Έλληνες κάτι ξεχωριστό και στην άλωση του Ιλίου (Τροίας) βρίσκουν τα αίτια έχθρας τους προς τους Έλληνες και γι αυτό τώρα, εννοεί ο Ηρόδοτος, στρέφονται εναντίον της Ελλάδας (εννοεί τους Περσικούς Πολέμους με Ξέρξη κ.τ.λ.).

Γ) Αρχικά δεν υπήρχαν Έλληνες και βάρβαροι, όλοι ήσαν βάρβαροι, οι καλούμενοι Πελασγοί, Φοίνικες κλπ. Στη συνέχεια από τους Πελασγούς μια φυλή, οι Δωριείς,  και αποτέλεσαν ξέχωρο έθνος που ονομάστηκε Δωρικό ή Ελληνικό έθνος. Τότε κάποιοι από αυτούς κατοικούσαν στην Κρήτη και ο βασιλιάς τους, ο Αστεριος, πήγε και έκλεψε την Ευρώπη από τη Φοινίκη. Στη συνέχεια  σ’ αυτό το έθνος προσχώρησαν όλοι οι Πελασγοί, δηλαδή και οι Ίωνες ή Αθηναίοι κ.α.  Όταν (πέθανε ο βασιλιάς των Δωριέων της Κρήτης Αστερίωνας) φιλονίκησαν οι γιοι της Ευρώπης για το ποιος θα πάρει το θρόνο των Δωριέων της Κρήτης. Νίκησε ο Μίνωας  και ο ηττημένος Σαρπηδόνας κατέφυγε κυνηγημένος στη Μικρά Ασία , όπου έκτισαν την πόλη με το όνομα Μίλητος σε ανάμνηση της κρητικής  Μίλατος» (βλέπε και: Απολλόδωρος ιστορική βιβλιοθήκη).   Ο Μίνωας έγινε ο πρώτος Έλληνας θαλασσοκράτορας (βλέπε Ηρόδοτος Γ 122 και Δ, 45).

 

===========================

«Οι γραμματισμένοι Πέρσες («Περσέων λόγιοι») βρίσκουν τους Φοίνικες αίτιους έχθρας’ λεν δηλαδή πως αυτοί, φτασμένοι από τη θάλασσα που ονομάζεται Ερυθρά σε τούτη εδώ τη θάλασσα, αφού κατοίκησαν το χώρο που και τώρα κατοικούν, άρχισαν αμέσως μακρινά ταξίδια, μεταφέροντας εμπορεύματα αιγυπτιακά και ασσυριακά, να πιάνουν και άλλα λιμάνια και προπαντός στο Άργος. Το Άργος εκείνα τα χρόνια σε όλα ξεχώριζε ανάμεσα στις πόλεις της χώρας που τώρα ονομάζεται Ελλάδα»….. Έτσι διηγούνται  οι Πέρσες πως η Ιώ έφτασε στην Αίγυπτο, όχι όπως οι Έλληνες, και πως αυτό έγινε η αρχή για τα αδικήματα που ακολουθήθηκαν. Μετά από αυτά, λένε οι Πέρσες, κάποιοι από τους Έλληνες, γιατί δεν ξέρουν να πουν το όνομά τους, πάτησα πόδι στην Τύρο της Φοινίκης και άρπαξαν τη θυγατέρα του βασιλιά την Ευρώπη. Μπορεί να ήταν Κρήτες. («Μετά δε ταύτα τινάς των Ελλήνων φασί της Φοινίκης  ες Τύρον προσσχόντες αρπάσαι του βασιλέως την Θυγατέρα Ευρώπην. Είησαν δ’ αν ούτοι Κρήτες..). Και έτσι έγιναν ίσα κι ίσα, όμως μετά Έλληνες έγιναν αίτιοι της δεύτερης αδικίας. Γιατί μ’ ένα μακρύ καράβι ανέβηκαν τον Φάση ποταμό στην Αία της Κολχίδας, κι από εκεί πήγαν και πήραν την θυγατέρα του βασιλιά τη Μήδεια…. Στην επόμενη γενιά ύστερα από αυτά, λένε πως ο Αλέξανδρος που τα έμαθε και ήθελε να αποκτήσει γυναίκα από την Ελλάδα με αρπαγή, γνωρίζοντας ότι δεν θα δώσει λόγο, αφού και οι Έλληνες δεν έδωσαν, άρπαξε την Ελένη… Αυτοί οι Ασιάτες, λεν οι Πέρσες, όταν τους άρπαξαν γυναίκες, δεν το πήραν στα σοβαρά, ενώ οι Έλληνες για μια γυναίκα σπαρτιάτισσα ξεσήκωσαν ολόκληρη εκστρατεία, ήρθαν στην Ασία και αφάνισαν τη δύναμη του Πρίαμου. Πως από τότε πια θεωρούν ότι οι Έλληνες τους είναι εχθροί. Γιατί την Ασία και τα βάρβαρα έθνη που την κατοικούν, οι Πέρσες τα θεωρούν δικά τους, ενώ την Ευρώπη και τους Έλληνες τα έβλεπαν πάντα σαν κάτι ξεχωριστό. Έτσι λεν οι Πέρσες πως έγινα τα πράγματα και στην άλωση της Ιλίου (Τροίας) βρίσκουν την αιτία έχθρας…» (Ηρόδοτος Α, 2 - 5)

«Ύστερα έβαλε μπρος (ο Κροίσος, βασιλιάς των Λυδίων) να εξετάσει ποιοι ανάμεσα στους Έλληνες ήσαν οι δυνατότεροι, που θα μπορούσε να κάνει φίλους. Και ψάχνοντας βρήκε πως ξεχώριζαν οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αθηναίοι, οι πρώτοι ανάμεσα στους Δωριείς, οι δεύτεροι ανάμεσα στους Ίωνες. Γιατί τα έθνη αυτά ήσαν τα πιο γνωστά, όντας τα παλιά χρόνια το τελευταίο Πελασγικό, το πρώτο Ελληνικό. Οι Αθηναίοι ποτέ ως τώρα δεν ξεσηκώθηκαν από τον τόπο τους, ενώ οι άλλοι ήταν πολυπλάνητοι. Γιατί όσο βασίλευε Δευκαλίων, κατοικούσαν τη Φθιώτιδα, στα χρόνια πάλι του Δώρου, του γιου του Έλληνα, τη χώρα στις πλαγιές της Όσσας και του Ολύμπου που τη λεν Ιστιαιώτιδα. Και αφότου και από την Ιστιαιώτιδα τους ξεσήκωσαν οι Καδμείοι, κατοικούσαν στην Πίνδο με το όνομα έθνος Μακεδνόν. Από εκεί πάλι άλλαξαν τόπο και πήγαν στη Δρυοπίδα και από εκεί έφτασαν πια εκεί που είναι, δηλαδή στην Πελοπόννησο, και ονομάστηκαν έθνος Δωρικό. Το ελληνικό έθνος αφότου φάνηκε, την ίδια πάντα γλώσσα μιλά - αυτό είναι η πεποίθησή μου, αφότου όμως ξέκοψε από το Πελασγικό, αδύνατο τότε και στην αρχή και μικρό, αυξήθηκε ύστερα και πλήθαινε σε έθνη, καθώς προσχώρησαν σ’ αυτό κυρίως οι Πελασγοί, αλλά και πάρα πολλά άλλα βαρβαρικά φύλα. Τέλος είμαι της γνώμης ότι το Πελασγικό έθνος πρωτύτερα και εφόσον ήταν βαρβαρικό ποτέ δε γνώρισε μεγάλη δύναμη» (Ηρόδοτος Α, 57- 58)

 « Οι Καύνιοι κατά τη γνώμη μου είναι ντόπιοι, οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι ήρθαν από την  Κρήτη….. Οι δε Λύκιοι εκ Κρήτης κατάγονται. Την Κρήτη ολόκληρη, στα παλιά χρόνια την είχαν οι βάρβαροι. Όταν όμως στην Κρήτη συνεπλάκησαν τα παιδιά της Ευρώπης, ο Μίνωας με το Σαρπηδόνα,  για το ποιος θα γίνει βασιλιάς, επεκράτησε ο Μίνωας και έδιωξε το Σαρπηδόνα με τους στασιαστές του και αυτοί κυνηγημένοι κατέφυγαν στην  Ασία, στο μέρος που ονομάζεται γη της Μιλυάδας. Γιατί ακριβώς το μέρος που τώρα κατοικούν οι Λύκιοι, αυτό παλιότερα ήταν η Μιλυάς, και οι Μιλύες ονομάζονταν τότε Σόλυμοι. Όσο ήταν βασιλιάς τους ο Σαρπηδών, οι Λύκιοι ονομάζονταν με το όνομα που είχαν φέρει μαζί τους και που τώρα το χρησιμοποιούν γι αυτούς οι γείτονές τους. Λέγονταν Τερμίλες. Όταν όμως ήρθε από την Αθήνα ο Λύκος, ο γιος του Πανδίονος (εξοργισμένος κι αυτός από τον αδελφό του Αιγέα), κι έμεινε στη χώρα των Τερμίλων κοντά στο Σαρπηδόνα, έτσι τότε, από το όνομα του Λύκου, με τον καιρό ονομάστηκαν Λύκιοι. Τα έθιμα τους είναι εν μέρει κρητικά και εν μέρει Καρικά…» (Ηρόδοτος Α, 172 - 173)

====================================

 

Η ΚΡΗΤΗ, ΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΝΟΣ

 

Ο Ηρόδοτος (Α, 172 - 173) λέει ότι «την Κρήτη ολόκληρη, στα παλιά χρόνια την είχαν οι βάρβαροι», επειδή γι αυτόν  αρχικά όλοι οι λαοί, ακόμη και οι Έλληνες ήσαν βάρβαροι (βλέπε Ηρόδοτος Α 56 - 58). Στη συνέχεια  αποκόπηκαν οι Δωριείς από τους βάρβαρους Πελασγούς και με αρχηγό το Δώρο – απ΄όπου και η ονομασία Δωριείς – και αποτέλεσαν ξέχωρο έθνος, το Δωρικό ή Ελληνικό. Μάλιστα από τη Θεσσαλία που έμειναν μετακόμισαν καταρχάς στις πλαγιές της Όσας και του Ολύμπου. Από εκεί μια μερίδα από αυτούς πήγε στην Κρήτη με αρχηγό τον Τέκταμο (πατέρα του Αστέριου και εγγονό του Έλληνα) και οι άλλοι στην Πίνδο της Μακεδονίας. Έτσι στην Κρήτη και γενικά στην Ελλάδα αρχικά υπήρχαν από τη μια οι Έλληνες (που λέγόταν και με τα ονόματα Δωριείς ή Μακεδνοί) και από την άλλη οι βάρβαροι ακόμη: Ετεόκρητες, Ίωνες, Αχαιοί κλπ.  Τότε ήταν και που ο βασιλιάς των Δωριέων Αστέριος έφυγε από την Κρήτη και πήγε στη Φοινίκη και έκλεψε την Ευρώπη. Μετά τα τρωικά στο Ελληνικό ή Δωρικός έθνος προσχώρησαν  όλοι οι Πελασγοί (= οι Ίωνες ή Αθηναίοι, οι Αιολείς ή Πελασγοί, οι Αχαιοί  κλπ), καθώς και μερικοί βάρβαροι.

Σύμφωνα με τους Στράβωνα, Διόδωρο κ.α., οι Δωριείς, οι Αχαιοί και οι Πελασγοί της Κρήτης είχαν πάει στην Κρήτη με πολεμική κατάληψη του νησιού, όπως ισχυρίζονται πολλοί, αλλά ως μετανάστες από τη Θεσσαλία με επικεφαλή τον Τέκταμο, που ήταν παππούς του Μίνωα και γιος του Δώρου του Έλληνα. Πήγαν στην Κρήτη, όταν ερήμωσε η Κρήτη λόγω του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα..

 

 

4. Ο ΜΙΝΩΑΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΗΜΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

 

Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς: Θουκυδίδης (Α 3 – 9),  Στράβων (Ι’, C 476 – 478  και Ι - ΙV 6 – 7), Διόδωρος (4, 60 και 5, 84), ),  Πλάτων (νόμοι Δ, 706, b),  Ισοκράτης (Παναθηναϊκός, 43-44), Πλάτων (Μίνως, Νόμοι), Πλούταρχος (Λυκούργος 4-7 ,  Σόλων  12 - 20),  Δ. Λαέρτιος (Επιμενίδης), Αριστοτέλης (Πολιτικά Β, 1271, 10), Διονύσιος Αλικαρνασέας (Ρωμαϊκή Αρχαιολογία) κ.α.,

Νόμισμα Κνωσού, 3ος αι. π.Χ., με το Μίνωα, τον πρώτο Έλληνα θαλασσοκράτορα και νομοθέτη, 13/14 αι. π.Χ. (Μουσείο Ηρακλείου).

Α) Ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ ήσαν οι  πρώτοι στον κόσμο που συγκρότησαν πολεμικό ναυτικό και μ’ αυτό εδίωξαν  από τις Κυκλάδες, που μέχρι τότε ήταν ακατοίκητες, τους  ληστές και τους πειρατές Κάρες και Φοίνικες που δεν άφηναν τους Έλληνες να προκόψουν και να αποκτήσουν μόνιμη κατοικία και τις εποίκησε με μόνιμους κατοίκους που έφερε από την Κρήτη με αποτέλεσμα από τη μια ο Μίνωας να γίνει ο πρώτος θαλασσοκράτορας και από την άλλη να ελευθερωθούν οι θαλάσσιοι διάδρομοι και έτσι οι Έλληνες  να μπορέσουν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να ασχοληθούν με ναυτικές εργασίες και να πλουτίσουν, κάτι που τους βοήθησε μετά  να επικρατήσουν στον Τρωικό Πόλεμο.

Β) Ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς υμνούνταν από τους Έλληνες, γιατί ήταν οι πρώτοι που θέσπισαν σωστούς θεσμούς . Για τα  ίδιο λόγο μετά θάνατο ανακηρύχτηκαν ισόθεοι,  γιοι του θεού. Οι νόμοι τους ήσαν ως οι θεϊκοί. Ειδικότερα ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ είναι οι πρώτοι που δημιούργησαν αξιόλογη πολιτεία. Αφού ένωσαν σε ενιαίο σύνολο όλες τις πόλεις – φυλές της Κρήτης, τους αυτόχθονες (Ετεόκρητες και Κύδωνες) με τους επήλυδες (μετανάστες: Δωριείς, Αχαιούς και Πελασγούς) καθιέρωσαν πρωτόγνωρους για την εποχή θεσμούς για τη σωστή διακυβέρνησή τους. Επί Μίνωα αναπτύχθηκαν τα γράμματα και οι τέχνες και επίσης θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά το σύνταγμα, η βουλή, οι βουλευτές, τα κοινά συσσίτια κλπ, καθώς και οι νόμοι ανάλογα με το περί θείου  και δικαίου συναίσθημα.  Πριν από το Μίνωα ο κάθε  αρχηγός (φύλαρχος ή βασιλιάς κλπ) έκανε ό,τι ήθελε ή όριζε τους νόμους ανάλογα με τις προσωπικές του επιθυμίες και αντιλήψεις.

Γ) Την Κρητική Πολιτεία  αντέγραψαν μετά πρώτα οι Σπαρτιάτες με το νομοθέτη Λυκούργο, μετά οι Αθηναίοι με το νομοθέτη Σόλωνα και τέλος οι Ρωμαίοι με το νομοθέτη Νουμά και έτσι και αυτοί εκπολιτίστηκαν και ευημέρησαν. Αυτά όλα ήταν και η αιτία για την οποία Μίνωας και Ραδάμανθυς μετά θάνατο ανακηρύχθηκαν ισόθεοι και κριτές του Άδη ή γι αυτό και υμνούνται από όλους τους Έλληνες.

 

Περισσότερα βλέπε στα βιβλίο:

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ,

ΝΑΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ)

 

ΠΟΤΕ ΕΖΗΣΕ Ο ΜΙΝΩΑΣ

 

Ο Όμηρος  (Ιλιάδα Ν. 445 – 455 και  Ξ 321-322) αναφέρει ότι ο  Μίνωας έζησε τρεις γενιές πριν από τον Τρωικό πόλεμο. Αρχικά ήταν λέει βασιλιάς της Κρήτης  ο Μίνωας, μετά ο Δευκαλίωνας και μετά ο Ιδομενέας που έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Τα ίδια αναφέρει και  ο Ηρόδοτος: «Τρίτη δε γενεή μετά Μίνων τελευτήσαντα γενέσθαι Τρωικά» ( Ηρόδοτος Ζ, 171). Ο Ηρόδοτος (Ζ 169 – 171), ο Στράβωνας (10, IV 6-7) , ο Διόδωρος (4, 60, 5,64 και 5,80), ο Απολλόδωρος (Βιβλιοθήκη) κ.α. αναφέρουν επίσης ότι βασιλιάς στη Θεσσαλία ήταν αρχικά ο Δευκαλίωνας Α’ και μετά ο Έλληνας, ο οποίος μετονόμασε τους εκεί Γραικούς σε Έλληνες. Αναφέρουν επίσης ότι γιοι του Έλληνα ήταν ο Δώρος, ο Ξούθος και ο Αίολος, οι οποίοι μετά διαμοίρασαν το βασίλειο του πατέρα τους. Γιος του Δώρου ήταν ο Τέκταμος, ο οποίος πήρε μια ομάδα Δωριέων από τις πλαγιές της Όσας και του Ολύμπου, τη λεγόμενη  Δωρίδα ή Εστιώτιδα, και πήγε  και εγκαταστάθηκε στην Κρήτη, η οποία τότε είχε κατά πολύ ερημώσει λόγω του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα. Μετά το θάνατο του Τέκταμου βασιλιάς των Δωριέων της Κρήτης έγινε  ο γιος του Αστέριος, ο οποίος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, πήρε ως δεύτερη γυναίκα του την πριγκίπισσα Ευρώπη και υιοθέτησε τους γιους που εκείνη είχε αποκτήσει με το Δία.

Σύμφωνα με Πάριο χρονικό (είναι τρεις μεγάλες πλάκες από μάρμαρο Πάρου όπου οι αρχαίοι έγραφαν τις κυριότερες ημερομηνίες) ο Δευκαλίωνας βασίλευε το έτος 1570 π.Χ, ο  Έλληνας βασίλευε το έτος 1521 π.Χ. και ο Μίνωας Α’ το  έτος 1470 π.Χ. 

 

 ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΟΥ ΜΙΝΩΑ

 

Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, όταν ο Δαίδαλος διέφυγε από την Κρήτη,  ο Μίνωας  άρχισε να τον ψάχνει και υποψιασμένος ότι ο Δαίδαλος μπορεί να είχε μεταμορφωθεί, ζητούσε από όποιον  συναντούσε να περάσει μια κλωστή μέσα από το κέλυφος ενός κοχλία (χοχλιού, σαλιγκαριού), ξέροντας ότι αυτό θα μπορούσε να το κάνει μονάχα ο πανέξυπνος και πολυμήχανος Δαίδαλος, ο άνθρωπος που είχε φτιάξει το λαβύρινθο (το οίκημα που ήταν κατά πρότυπα του κοχλία). Όταν ο Μίνωας έφτασε και στο παλάτι του βασιλιά Κώκαλου, ζήτησε και από εκείνον να κάνει το ίδιο. Ο Κώκαλος, για να μη φανεί ότι δεν είναι ικανός να το κάνει, ζήτησε τη βοήθεια του Δαίδαλου. Ο Δαίδαλος, αφού άνοιξε μια μικρή τρύπα στον πάτο του κελύφους του σαλιγκαριού, πέρασε από εκεί ένα μυρμήγκι δεμένο με την κλωστή. Το μυρμήγκι βγήκε από την άλλη μεριά του σαλιγκαριού και το αίνιγμα – πρόβλημα λύθηκε.  Ωστόσο με αυτό τον τρόπο αποκαλύφθηκε η εκεί παρουσία του Δαίδαλου  και ο Μίνωας απαίτησε να του παραδοθεί. Όμως, ο Κώκαλος αρνήθηκε και στη συνέχεια έβαλε  τις ωραίες κόρες του να τον δολοφονήσουν, ρίχνοντας καυτό νερό στο μπάνιο του Μίνωα, όπου υποτίθεται θα διασκέδαζαν μαζί τους…

Λέει ο Απολλόδωρος: «Δαίδαλος δε διασώζεται εις Κάμικον της Σικελίας> Δαίδαλον δε εδίωκε Μίνως, και καθ  εκάστην χώραν ερευνών εκόμιζε κόχλον, και πολύν επηγγέλλετο δώσειν μισθόν τω δια του κοχλίου λίνον διείραντι, δια τούτου νομίζων ευρήσειν Δαίδαλον. ελθών δε εις Κάμικον της Σικελίας παρά Κώκαλον, παρ ω Δαίδαλος εκρύπτετο, δείκνυσι τον κοχλίαν. ο δε λαβών επηγγέλλετο διείρειν και Δαιδάλω δίδωσιν·  ο δε εξάψας μύρμηκος λίνον και τρήσας τον κοχλίαν είασε δι αυτου διελθείν. λαβών δε Μίνως το λίνον διειρμένον ήσθετο όντα παρ' εκείνω Δαίδαλον, και ευθέως απήτει. Κώκαλος δε υποσχόμενος εκδώσειν εξένισεν αυτόν· ο δε  λουσάμενος υπό των Κωκάλου θυγατέρων έκλυτος εγένετο· ως δε ένιοι φασι, ζεστώ καταχυθείς [ύδατι] μετήλλαξεν»... (Απολλώδωρος, Επιτομή, 12)

 

ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΣΙΚΕΛΙΑ, ΟΙ ΙΕΡΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΙΝΩΑ

 

Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 4, 79 - 80), σχετικά με το μύθο αυτό, λέει: «Ο Μίνωας, τώρα, ο βασιλιάς της Κρήτης, που εκείνα τα χρόνια ήταν θαλασσοκράτορας, μαθαίνοντας τη διαφυγή του Δαίδαλου στη Σικελία, αποφάσισε να εκστρατεύσει εναντίον της. Αφού ετοίμασε αξιόλογη ναυτική δύναμη, απέπλευσε από την Κρήτη κι έφτασε στην περιοχή του Ακράγαντα, που ονομάστηκε από εκείνον Μινώα. Αποβίβασε το στρατό από τα πλοία κι έστειλε αγγελιοφόρους στον βασιλιά Κώκαλο, ζητώντας τον Δαίδαλο, για να τον τιμωρήσει. Ο Κώκαλος από τη μεριά του, τον κάλεσε σε σύσκεψη και υποσχόμενος να κάνει τα πάντα τον πήρε στο σπίτι του να τον φιλοξενήσει. Κι ενώ έπαιρνε το λουτρό του ο Μίνωας, ο Κώκαλος κρατώντας τον περισσότερη ώρα στο καυτό νερό σκότωσε το Μίνωα κι έδωσε το σώμα του στους Κρήτες, προφασιζόμενος για το θάνατό του ότι γλίστρησε στο λουτρό και πέφτοντας στο καυτό νερό πέθανε. Μετά από αυτό, οι στρατιώτες του Μίνωα έθαψαν το σώμα του βασιλιά με μεγαλοπρέπεια κι αφού κατασκεύασαν τάφο διπλό, στο κρυφό υπόγειο μέρος έβαλαν τα οστά του ενώ στο ανοιχτό μέρος έφτιαξαν ναό της Αφροδίτης. Εδώ ο Μίνωας δέχονταν τιμές επί σειρά γενεών. Όμως μετά την ίδρυση του Ακράγαντα, χρόνια μετά που έγινε γνωστό ότι εκεί είχαν αποτεθεί τα οστά του Μίνωα, συνέβηκε να καταργηθεί ο τάφος και να αποδοθούν τα οστά στους Κρήτες, πράγμα που έγινε όταν άρχοντας των Ακραγαντίνων ήταν ο Θήρωνας. Αλλ’ όμως οι Κρήτες της Σικελίας μετά το θάνατο του Μίνωα στασίασαν, επειδή δεν είχαν αρχηγό και καθώς τα πλοία τους είχαν καεί από τους Σικελούς του Κώκαλου κι έχασαν  κάθε ελπίδα επιστροφής στην πατρίδα, αποφάσισαν  να μείνουν στη Σικελία, όπου οι μεν ίδρυσαν  μια πόλη την οποία ονόμασαν Μινώα από το βασιλιά τους, ενώ οι υπόλοιποι περιπλανήθηκαν  στα μεσόγεια του νησιού  και, αφού κατέλαβαν ένα φυσικό οχυρωμένο τόπο, ίδρυσαν πόλη την οποία ονόμασαν Έγγυο από τη Πηγή που έτρεχε εκεί. Αργότερα , μετά την άλωση της Τροίας , όταν ο Μηριόνης ο Κρητικός έφτασε στη Σικελία και τον καλοδέχτηκαν λόγω της συγγενείας που είχε μαζί τους, του Κρήτες που κατέπλευσαν  και τους έκανε συμπολίτες, με ορμητήριο την οχυρή πόλη υπέταξαν  μερικούς περιοίκους και κατέκτησαν  αρκετά μεγάλη περιοχή. Με τη δύναμή τους συνεχώς να αυξάνει, έχτισαν ιερό των Μητέρων και τιμούσαν με ιδιαίτερο σεβασμό, στολίζοντας το ιερό τους με πλήθος αναθημάτων. Η λατρεία τούτων των θεοτήτων είχε μεταφερθεί, λέμε, από την Κρήτη, καθόσον και οι Κρήτες αποδίδουν σ’ ετούτες τις θεές ξεχωριστές τιμές. Κατά τη μυθολογία, αυτές οι θεές ανέθρεψαν παλιά το Δία, κρυφά από τον πατέρα του, τον Κρόνο, και σε αντάλλαγμα ανέβηκαν στον ουρανό κι έγιναν οι αστερισμοί που ονομάζονται ‘Αρκτοι. Μ’ αυτά συμφωνεί και ο Άρατος, όταν λέει γι αυτές τις θεές στο ποίημά του για τα αστέρια: << έμπαλιν εις όμους τετραμμέναι’ ει   ετεόν γε Κρήτηθεν κείναι γε Διός μεγάλου ιότητι ουρανόν εισανέβησαν ο μιν τότε κουρίζοντα Δίκτω εν ευώδει όρεος σχεδόν Ιδαίοιο άντρω εγκατέθεντο και έτρεφον εις ενιααυτόν, Δικταίοι Κούρητες οτε κρόνον εψεύσαντο>>  (Άρατος Φαινόμενα 30 – 50 και Διόδωρος Σικελιώτης βίβλος 4, 80)

Σε νέα ελληνική: << ώμο με ώμο στέκονται στραμμένες’ αν είναι αλήθεια, βέβαια από την Κρήτη εκείνες χάρη στο θέλημα του Δία του μεγάλου στον ουρανό ανέβηκαν, γιατί τότε που ήταν νιούτσικος, στο ευωδιαστό Δικταίο, πλάί στο βουνό της Ίδης, σε άντρο τον έβαλαν κι ένα χρόνο τον ανέθρεφαν, κι απ΄έξω οι Δικταίοι Κουρήτες τον Κρόνο ξεγελούσαν.>>

 

 

5.  ΟΙ ΦΟΙΝΙΚΕΣ, ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΑΝΑΟΙ

 

Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς, οι Φοίνικες, φυλή των οποίων ήταν οι καλούμενοι Καδμείοι ή Θηβαίοι,  κατάγονταν από την Ερυθρά θάλασσα. Από εκεί μετοίκισαν στην Αίγυπτο όπου έκτισαν τη Θήβα της Αιγύπτου  και από εκεί στην περιοχή Φοινίκη στα μεσογειακά παράλια της Ασίας  απ΄όπου πήραν και την ονομασία που Φοίνικες: «Οι λόγιοι των Περσών βρίσκουν του Φοίνικες αίτιους της έχθρας μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων. Λένε δηλαδή πως αυτοί, φτασμένοι από τη θάλασσα που ονομάζεται Ερυθρά σε τούτη εδώ τη θάλασσα, αφού κατοίκησαν το χώρο που και τώρα κατοικούν, άρχισαν αμέσως μακρινά ταξίδια, μεταφέροντας εμπορεύματα αιγυπτιακά και ασσυριακά, να πιάνουν και σε άλλα λιμάνια και προπαντός στο Άργος…» (Ηρόδοτος Α, 2).  Σύμφωνα επίσης με το Θουκυδίδη, Ισοκράτη (Παναθηναϊκός) κ.α., οι Φοίνικες αρχικά είχαν καταλάβει τις Κυκλάδες που τότε ήσαν έρημες και από εκεί μαζί με τους Κάρες καταλήστευαν τους Έλληνες, πολλές φορές σε συνεργασία με άλλους Έλληνες, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να δεινοπαθεί και να μην προκόβει. Προ αυτού ο Μίνωας δημιούργησε πρώτος στον κόσμο  πολεμικό ναυτικό με αυτό τους έδιωξε και τις αποίκησε με Κρητες.

Ανατρέχοντας στο Πάριο χρονικό και στους: Εκαταίο Μιλήσιο (Στράβων 7, 321), Θουκυδίδη (Α, 3 – 9), Ηρόδοτο (Ιστορία Α 54 - 58), Ισοκράτη (Παναθηναϊκός, Ελένης εγκώμιο 68 – 69, Πανηγυρικός κ.α.), Διόδωρο (1, 23-24 και 28-29,  Μ, Απόσπασμα 3), Πλάτων (Μενέξενος, 245c-d) κ.α., βλέπουμε να αναφέρουν ότι πολύ πριν από τα Τρωικά και συγκεκριμένα το 1500 π.Χ. ξεσπούν στην Αίγυπτο λοιμώδεις ασθένειες (οι 7 πληγές, σύμφωνα με την Αγία Γραφή) και οι ντόπιοι τις αποδίδουν στους ασεβείς αλλόφυλους. Για να αποφύγουν την οργή των ντόπιων  οι  μετανάστες που ζούσαν στην Αίγυπτο συσπειρώνονται και φεύγουν σε άλλα μέρη. Από αυτούς οι Εβραίοι με αρχηγό το Μωυσή πάνε δια ξηράς στην Ιουδαία. Οι Δαναοί με πλοία και με αρχηγό το Δαναό ( απ΄ όπου και η ονομασία  Δαναοί)  μέσω Ρόδου πάνε στο Άργος της Πελοποννήσου. Όταν έφτασαν εκεί ήρθαν σε σύγκρουση με τους κατοίκους του Άργους, που ήσαν Αχαιοί στη γενιά. Ωστόσο επειδή από τη μια ο βασιλιάς των Αργείων, που ονομάζονταν Γελάνωρ, δεν είχε γιο για διάδοχο και από την άλλη δεν επέδειχνε στρατιωτικές ικανότητες για νίκη των Αργείων,  οι Αργείοι στο τέλος κάλεσαν το Δαναό αφενός για συνθηκολόγηση και αφετέρου να γίνει  κοινός βασιλιάς. Αυτός είναι και ο λόγος που μετά στα Τρωικά οι Αργείοι (= οι Αχαιοί κάτοικοι του Άργους) ονομάζονταν και Αχαιοί και Δαναοί και Αργείοι και απ΄αυτούς κατ’ επέκταση και όλοι οι Έλληνες.  Οι Φοίνικες με αρχηγό τον Αγήνορα έφυγαν από τη Θήβα της Αιγύπτου, απ΄όπου και η ονομασία Θηβαίοι, και πήγανε στη Φοινίκη της Ασίας (τη χώρα απέναντι από την Κύπρο και όπου οι πόλεις Τύρος, Σιδών κ.α.), εξ ου και η ονομασία Φοίνικες. Από εκεί μετά αφενός οι Κρήτες έκλεψαν την Ευρώπη, τη μάνα του Μίνωα και αφετέρου ένα μέρος τους και με αρχηγό τον Κάδμο, απ’ όπου και η ονομασία «Καδμείοι», πέρασε σε πολλά ελληνικά νησιά στο Αιγαίο, καθώς και στην Βοιωτία της Ελλάδας όπου έκτισαν την Καδμεία ή Θήβα της Ελλάδας.  Η πόλη αυτή ονομάστηκε Καδμεία από το όνομα του Κάδμου ή Θήβα από το όνομα της πόλης της Αιγύπτου απ΄όπου έφυγαν μετανάστες. Σύμφωνα με το Πάριο χρονικό ο Κάδμος ήρθε με Φοίνικες στη Βοιωτία το έτος 1255 πριν από το Διόγνητο = το 1519 π.Χ. και έκτισε τη Καδμεία και ο  Δαναός με Αιγύπτιους στο Άργος  το έτος 1247 πριν από το Διόγνητο = το 1511 π.Χ. και αναμείχθηκε με τους εκεί Αχαιούς του Άργους.

 

«Την παλιά εποχή ξέσπασε λοιμώδης ασθένεια στην Αίγυπτο και οι ντόπιοι την απέδωσαν στους ασεβείς αλλόφυλους. Προ αυτού μερικοί από αυτούς συσπειρώθηκαν και ήρθαν στην Ελλάδα. Αρχηγοί τους ήσαν ο Κάδμος και ο Δαναός. Οι υπόλοιποι πήγαν στην Ιουδαία, που τότε ήταν ακατοίκητη, και των οποίων επικεφαλής ήταν ο επονομαζόμενος Μωυσής, ένας άνδρας με φρόνηση και ανδρεία».  (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος Μ, Απόσπασμα 3)

«Λένε επίσης οι Αιγύπτιοι πως και οι άποικοι που έφυγαν μαζί με το Δαναό από την Αίγυπτο εγκαταστάθηκαν  στην αρχαιότερη σχεδόν ελληνική πόλη, στο Άργος και πως οι λαοί των Κόλχων στον Πόντο και την Ιουδαίων μεταξύ Αραβίας και Συρίας ιδρύθηκαν ως αποικίες από ανθρώπους που έφυγαν από εκεί….. ο Κάδμος ήταν από τις Θήβες της Αιγύπτου  και μαζί με τα άλλα παιδιά γέννησε και τη Σεμέλη. Στα κατοπινά χρόνια, ο Ορφέας, που απόκτησε μεγάλη φήμη ανάμεσα στους Έλληνες για τη μουσική, τις τελετές και τα θεολογικά ζητήματα, φιλοξενήθηκε από τους απογόνους του Κάδμου και δέχτηκε εξαιρετικές τιμές στις Θήβες». (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 1, 23-24 και 28-29)

 «Ο Εκαταίος ο Μιλήσιος λέει ότι η Πελοπόννησο πριν από τους Έλληνες την κατοίκησαν βάρβαροι. Εξάλλου, ολόκληρη σχεδόν η Ελλάδα κατοικία βαρβάρων υπήρξε, στους παλιούς καιρούς, έτσι λογάριαζαν όσοι μνημονεύουν αυτά τα πράγματα, γιατί ο Πέλοπας έφερε ένα λαό από τη Φρυγία στη χώρα που απ' αυτόν ονομάστηκε Πελοπόννησος, κι ο Δαναός από την Αίγυπτο, κι οι Δρύοπες, οι Καύκωνες κι οι Πελασγοί κι οι Λέλεγες και άλλοι τέτοιοι λαοί μοίρασαν τους τόπους πάνω και κάτω από τον ισθμό. Γιατί την Αττική κατέλαβαν Θράκες που ήρθαν με τον Εύμολπο, τη Δαυλίδα της Φωκίδας ο Τηρεύς, την Καδμεία οι Φοίνικες που ήρθαν με τον Κάδμο, και την ίδια τη Βοιωτία κατέκτησαν οι Aονες, οι Τέμμικες και οι Ύαντες, ως και Πίνδαρος φησίν. Ην ότε υας Βοιωτιον ένεπον.  Και από των ονομάτων δε ενίων το βάρβαρον εμφαίνεται, Κέκροψ, και Κόδρος, και Αίκλος, και Κόθος, και Δρύμας, και Κρίνακος. Οι δε Θράκες, και Ιλλυριοί, και Ηπειρώται, και μέχρι νυν εν πλευραίς εισίν. ΄Τοισι μέντοι μάλλον πρότερον, ή νυν, όπου γε και της εν τω παρόντι Ελλάδος αναντιλέκτως ούσης..» (Στράβων 7, 321). 

 

( Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ)

 

Η ΚΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΔΜΕΙΑΣ  Ή ΘΗΒΑΣ

 

Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, η πόλη της Θήβας κτίστηκε από τον Κάδμο σε ανάμνηση της ιδιαίτερης γενέτειρας του, της Θήβας της Αιγύπτου. Όταν ο Δίας έκλεψε την Ευρώπη από τη Φοινίκη, οι γονείς της, ο βασιλιάς Αγήνορα και η γυναίκα του Τηλεφάσσα, έδωσαν εντολή στον γιο τους Κάδμο να φύγει με καράβια και στρατό, για να τη βρει. Εκείνος άρχισε να γυρνάει όλο τον κόσμο προκειμένου να βρει την αδελφή του, όμως επειδή δεν την έβρισκε και επειδή δεν ήθελε να γυρίσει πίσω χωρίς αυτή, έκτισε την πόλη Καδμεία ή Θήβα στη Βοιωτία όπου έμεινε εκεί με τους συντρόφους του. Το μέρος όπου ακριβώς κτίστηκε η πόλη του το υπέδειξε μια αγελάδα. Εκεί, με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς, σκότωσε ένα δράκοντα, απόγονο του Άρη, που φύλασσε την πηγή του θεού· γι’ αυτό το λόγο και τιμωρήθηκε σε οκταετή δουλεία. Μετά την παρέλευση των οχτώ χρόνων, ο Άρης όχι μόνο συγχώρησε τον Κάδμο, αλλά του έδωσε για γυναίκα του την κόρη του, Αρμονία. Μετά από συμβουλή της Αθηνάς, ο Κάδμος έσπειρε τα δόντια του Δράκου στη γη και απ’ αυτά εξήλθαν οι Σπαρτοί, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι και οργισμένοι. Ο Κάδμος για να τους νικήσει τους έριχνε πέτρες, ενώ αυτοί νόμιζαν ότι οι πέτρες προέρχονταν από τους ίδιους, έτσι συνεπλάκησαν και αλληλοσκοτώθηκαν. Απ’ αυτούς επέζησαν μόνο πέντε (Εχίονας, Ουδαίος, Πέλωρος, Υπερήνωρας, Χθόνιος), που μαζί με τον Κάδμο ίδρυσαν τη Θήβα. Ο Κάδμος στη Θήβα νυμφεύτηκε την Αρμονία, κόρη του Άρη και της Αφροδίτης, με την οποία μετέβηκε στην Ιλλυρία.

  Σύμφωνα με το Πάριο χρονικό ο Κάδμος ήρθε με Φοίνικες στη Βοιωτία το έτος 1255 πριν από το Διόγνητο = το 1519 π.Χ. και έκτισε τη Καδμεία. Στη Βοιωτία πριν έρθει ο Κάδμος με Φοίνικες ζούσαν οι αυτόχθονες Ωγυγες κ.α., πρβ:  «Λένε πως οι πρώτοι κάτοικοι της Θηβαίδας χώρας ήταν οι ‘Εκτηνες και πως ο βασιλιάς τους ήταν ο αυτόχθονας ‘Ωγυγος. Από το όνομα του οι περισσότεροι ποιητές έδωσαν στη Θήβα τη  επωνυμία Ωγυγία. Λένε ότι επιδημία τους φάνισε και ότι στα μέρη τους ήρθαν αργότερα να κατοικήσουν οι Ύαντες και οι Άονες. Εμένα πάντως μου φαίνεται πως δεν ήταν επήλυδες αλλά Βοιωτικές φυλές. Όταν εισέβαλε ο Κάδμος με Φοινικικό στρατό και τους νίκησε σε μάχη, οι Ύαντες έφυγαν όταν νύχτωσε και οι Άονες ικέτεψαν τον Κάδμο να μείνουν κι αυτός τους επέτρεψε να αναμειχθούν με τους Φοίνικες. Οι Άονες τότε ζούσαν ακόμα σε κωμοπόλεις, αλλά ο Κάδμος έφτιαξε την πόλη που μέχρι σήμερα ονομάζεται Καδμεία. (Παυσανίας, Βοιωτικά 5, 1 – 10)

 

Η ΝΗΣΟΣ ΚΑΙ Η ΧΩΡΑ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΦΟΙΝΙΚΗ

 

Η Ευρώπη επάνω στο μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία, τέμπλο Σελινούς Σικελίας, 550 – 540 π.Χ.

Ανατρέχοντας στους αρχαίους συγγραφείς βλέπουμε  ότι με το όνομα «Φοινίκη» ονομάζεται αφενός μια περιοχή της Ασίας απέναντι από την Κύπρο, εξ ου και η ονομασία των κατοίκων «Φοίνικες» με μεγάλες αρχαίες πόλεις την Τύρο και τη Σιδώνα και αφετέρου ένα νησί στο Τυρρηνικό Πέλαγος (στη θάλασσα της Τύρου), κοντά στη Σικελία που και αυτό το μέρος ανήκε στους Φοίνικες. Προ αυτού κατ’ άλλους αρχαίους συγγραφείς οι γονείς της πριγκίπισσας Ευρώπης ζούσαν στην πόλη Τύρο ή στην πόλη Σιδώνα της Φοινίκης της Ασίας και κατ’ άλλους στο νησί Φοινίκη στο Τυρρηνικό πέλαγος της Ιταλίας.  Για παράδειγμα ο Ευριπίδης (Φοίνισσαι) και ο Αισχύλος (Επτά επί Θήβας) αναφέρουν ότι  η Φοινίκη (το μέρος που ήταν βασιλιάς ο Αγήνορας) ήταν ένα νησί («Φοινίσσας από νάσου») που βρισκόταν δυτικά της Ελλάδας και Σικελίας (στη θάλασσα της Τύρου, Τυρρηνικό πέλαγος της Ιταλίας), πρβ:

 <<… Κάδμος ηνίκ’ ήλθε γην τήνδ’ εκλιπών Φοίνισαν εναλία χθόνα…..>> (Ευριπίδης, Φοίνισσαι 1- 10)

  Τύριον οιδμα λιπουσ' εβαν ακροθίνια Λοξία 

Φοινίσσας από νάσου   Φοίβω δούλα μελάθρων,

 ιν' υπό δειράσι νιφοβόλοις  Παρνασσου κατενάσθη,   

Ιόνιον κατά πόντον ελάτα πλεύσασα

περιρρύτω υπέρ ακαρπίστων πεδίων  Σικελίας

Ζεφύρου πνοαις ιππεύσαντος, εν ουρανω κάλλιστον κελάδημα. 

πόλεος εκπροκριθεισ' εμας καλλιστεύματα Λοξία 

Καδμείων εμολον γαν κλεινων Αγηνοριδαν ομογενεις επί Λάϊου  πεφθεισ' ενθάδε πύργους....  (Ευριπίδης, Φοίνισσαι 210-220)

Ο Λουκιανός στο έργο  «Ενάλιοι διάλογοι» λέει ότι η απαγωγή της Ευρώπης έγινε από την Σιδώνα και στο έργο του “Δίκη Συμφώνων» λέει τον Κάδμο νησιώτη:   «και ο γε πρώτος ημίν τους νόμους τούτους διατυπώσας, είτε Κάδμος ο νησιώτης είτε Παλαμίδης ο Ναυπλίου,  και Σιμωνίδη δε ένιοι προσάπτουσι τον προμήθειαν ταύτηνου τη τάξει μόνον, καθ’ ην αι προεδρίαι βεβαιούνται, διώρισαν, τι πρώτον έσται ή δεύτερον, αλλά και ποιότητας, ας έκαστον ημών έχει, και δυνάμεις συνείδον».

 

Ο Διόδωρος Σικελιώτης («Ιστορική Βιβλιοθήκη 5, 7») αναφέρει ότι πιο πέρα από τη Σικελία και σε απόσταση 150 σταδίων υπήρχαν οι Αιόλιδες νήσοι  που ήσαν οι εξής επτά: Στρογγύλη, Ευώνυμος, Διδύμη, Φοινικώδης, Ερικώδης, Ιερά Ηφαίστου και Λιπάρα, όπου υπήρχε και ομώνυμη πόλη. Σήμερα τα νησιά αυτά λέγονται: Στρόμπολι, Πανάρα, Σαλίνα, Φιλικούρι, Αλικούρι, Βουλκάνο και Λίπαρι. Επομένως το νησί Φοινικώδες ή Φιλικούρ πιθανόν να ήταν το αρχαίο νησί Φοινίκηι.

 

Σημειώνεται ότι

1) Ο Ισοκράτης , ο Πλάτωνας κ.α. αναφέρουν ότι οι Φοίνικες και οι Δαναοί ήσαν βάρβαροι και ο Αισχύλος , ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης κ.α. ότι οι Δαναοί και οι Αγηνορίδες (= τα παιδιά  και οι απόγονοί  του Αγήνορα, τα παιδιά του Κάδμου  Λάϊος, Πολυνείκης, Οιδίποδας κ.τ.λ) ήσαν Έλληνες. Αυτό, επειδή συγκατοικούσαν πολλά χρόνια μαζί με τους Έλληνες και είχαν εξελληνιστεί,  μιλούσαν ίδια γλώσσα κλπ, πρβ:

 « Ω γης Ελλάδος στρατηλάτες  Δαναω άριστης, οιπερ ηλθατ΄  ενθάδε, Κάδμου τε λαός, μήτε Πολυνείκους χάριν.. (Ευριπίδης, Φοίνισσαι 1220 -12230)

« σφυρών σιδηρά κέντρα διαπείρας μέσον΄  όθεν νυν Ελλάς ωνόμαζεν Οιδίπους  (Ευριπίδης, Φοίνισσαι 26-29)

«Θήβας πυρώσας τάσδε Πολυνείκης Θεοις ασπίδας εθηκε; μηδέποτ', ω τέκνον, κλέος τοιόνδε σοι γένοιθ' υφ' Ελλήνων λαβειν».. (Ευριπίδης, Φοίνισσαι 580)  

 

2) Οι Δαναοί έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο  (έγινε το έτος 1218 - 1209 π.Χ). Αντίθετα οι Καδμείοι ή Θηβαίοι  δεν έλαβαν  μέρος στον Τρωικό πόλεμο και κατά τα Περσικά μήδισαν, επειδή ήσαν βαρβαρικής καταγωγής, καθώς λέει ο Ηρόδοτος, ο λόγος και για τον οποίο τους κατέκρινε πάρα πολύ. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού ήταν να υποδουλωθούν μετά από τους Αθηναίους. Αργότερα τους ελευθέρωσαν οι Σπαρτιάτες με αντάλλαγμα να τους βοηθήσουν να γίνουν ηγεμόνες της Ελλάδας, κάτι που έκαναν Μετά οι Θηβαίοι συμμαχούν με τους ηττημένους Αθηναίους και με χρηματική βοήθεια των Περσών στρέφονται εναντίον των Σπαρτιατών με σκοπό να ηγεμονεύσουν αυτοί τώρα της Ελλάδας. Αυτό έγινε, όμως μόνο για 9 χρόνια, γιατί  οι Μακεδόνες, αρχικά με το Φίλιππο και μετά με το Μέγα Αλέξανδρο, κατεβαίνουν και καταστρέφουν εκ βάθρων τη Θήβα και έτσι οι Μακεδόνες έγιναν τώρα οι νέοι ηγεμόνες της Ελλάδας

3) Μερικοί λένε ότι η λέξη «Κάδμος» είναι σημιτική και σημαίνει ο άνθρωπος που ήρθε εξ ανατολών», όμως αυτό είναι αυθαίρετο. Το όνομα «Κάδμος έχει σχέση με τις ριζικές λέξεις: «(κ)άδ-ω ή ιωνικά κήδω = με αποβολή του κ «άδω»  = τραγουδώ, ψάλω, θρηνώ κ.α. , κάδοι, κάδουνια ή κουδούνια ή κώδωνες κ.α. Παρέβαλε ότι ο μύθος του Κάδμου και των απογόνων του (Λάιου, Οιδίποδα κ.τ.λ.) περιστρέφονται γύρω από ωδές, φόνους (Φοινίκη) ή κηδείες κ.α.

4) Μερικοί  όπου βλέπουν τοπωνύμιο με την ονομασία «Φοινίκη, Φοίνικας…» λένε ότι εκεί πριν βρισκόταν παλιά φοινικική αποικία. Κάτι λάθος, γιατί τα ονόματα «Φοινίκη και Ευρώπη» είναι ελληνικά ή και ελληνικά.  Το όνομα «Φοινίκη» σημαίνει περιοχή με Φοίνικες ή γη αιματόχροη (πορφυρόχρου). Ετυμολογία από το «φόνος» >  φονιjos -  φοίνιος,α,ο  = αυτός που έχει το χρώμα ή τις ιδιότητες του φόνου, ο αιματόχρους (= πυρρόχρους, πορφυρός....). Παρέβαλε και:  "Φοινίου σάλον" = ζάλη φονική (Οιδίπους Τύραννος), "φοινίου μάχας" = φονικής (αιματόβαφης) μάχης, "εξεφοίνισσον ποδών" = αιματοβαμμένα πόδια,  "φοινικολόφοιος δράκοντας" = με αιματόβαφο λοφίο δράκουλας,    "Αρη τε φοίνιον" = ο φονιάς Χάρος (Ευριπίδης Φοίνισσαι), «φοινίαισι χερσίν» = χέρι φονικό (Αντιγόνη).  Το δέντρο "Φοίνικ(α)ς > Φοίνιξ" λέγεται έτσι λόγω του αιμάτινου χρώματος των καρπών του απ' όπου  έβγαινε και το ερυθρό (φονικό > φοινικί) βερνίκι. Το δέντρο φοίνικας  λέγεται και  βάϊ (πληθ.  τα βάγια), καθώς και χουρμαδιά, ενώ στα σημιτικά  λέγεται «καφ». Φοινοκαλιά = θάμνος της Κρήτης που κάνει κατακόκκινους σαν αίμα καρπούς. Ο ερωδιός "Φοίνιξ" ( = αραβικά bennu) λέγεται έτσι λόγω του, αιμάτινου (πυρρόχρου) χρώματος των πτερών του, ο φοινικόπτερος. Φοίνιξ λέγεται και το μυθικό πουλί του ήλιου, του φωτός, αυτό που αναγεννιέται από την τέφρα του ή που   συμβολίζει την παντός είδους  αναγέννηση, ακόμη  και το γραπτό λόγο που αναγεννιέται  με το  διάβασμα.